राष्ट्रसंघले भन्यो, 'रुक्माङ्गद कटुवाललाई कारवाही गर'

प्रधानसेनापतिको पदमा रहेका बेलामा होस् या पदबाट बाहिर रहेका बेला होस् रुक्माङ्गद कटुवालको चर्चामा खासै कमि आएको छ्रैनन् । बेला बेला उनीबाट आइरहने राजनीतिक व्यक्तब्यबाजीका कारण उनी चर्चामा रहिरहन्छन् । पदमा रहेका बेला आफ्नो शक्ति प्रत्यक्ष देखाएका कटुवालको आजभोली शक्ति प्रत्यक्ष नदेखिए पनि उनी बेला बेला घरमा नै पत्रकार बोलाएर आफ्नो प्रचारबाजी गर्न भने छाडेका छैनन् ।

उनलाई प्रधानसेनापतिको पदबाट हटाएकाले तत्कालिन प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पदबाट राजिनामा दिनु परेको थियो । जनयुद्धकालमा पनि उनको खरोपनको बेलाबेला चर्चा भने चलिरहेको थियो । अहिले फेरि उनी चर्चामा छन् । कारण न उनको राजनीतिक व्यक्तब्यबाजी होइन, न त कुनै पत्रकार सम्मेलन नै ।

उनको चर्चाको कारण हो । राष्ट्रसंघले कटुवाललाई कारवाहीको दायरामा ल्याउँनु भनेर नेपाल सरकारलाई काटेको पत्र ।
७ बर्षअघि नेपाली सेनाबाट चरम यातना पाएका बाँकेका युवराज गिरीले हालेको मुद्धामा फैसला गर्दै  राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार समिति, जेनेभाले सेनाका तत्कालीन मध्यपश्चिम पृतनाका प्रमुख समेत रहेका कटवाल सहित अरु उच्चपदस्थ सैनिक अधिकारीमाथि अनुसन्धान गरी कारवाही गर्न सरकारलाई निर्देशन दिएको हो ।



समितिले गिरीको मुद्दामा आइसिसिपिआरका धारा २.३ (प्रभावकारी उपचारको हक), धारा ७ (यातनाविरूद्धको हक), ९.१ (व्यक्तिको स्वतन्त्रता र सुरक्षाको हक) तथा १०.१ (मानव व्यक्तिको अन्तर्निहित गरिमाको सम्मान) को उल्लंघन भएको ठहर गरेको छ ।

साथै फैसलाले उजुरीकर्ता गिरीकी श्रीमती धनमाया गिरी र तिनका दुई सन्तान यशोदा तथा योगेश गिरीमाथि समेत राज्यबाट यातना भएको ठहर गरेको छ ।

समितिले पीडितलाई प्रभावकारी उपचारको व्यवस्था गर्न र यस सम्बन्धनमा भएको कार्वाहीको प्रगति विवरण तीन महिनाभित्र समितिमा पेश गर्न समेत नेपाल सरकारलाई निर्देशन दिएको एडभोकेसी फोरमले जनाएको छ ।

गिरीलाई २०६१ वैशाख १७ गते बाँकेको कोहलपुरबाट पक्राउ गरी तत्कालीन मध्यपश्चिम पृतना मुख्यालय इमामनगर ब्यारेकमा १३ महिनासम्म गैरकानुनी थुनामा राखेर सेनाले चरम यातना दिएको थियो ।



नेपालमा उपलब्ध सबै कानुनी व्यवस्था प्रयोग गरेपनि न्याय नपाएपछि पीडित गिरीले एड्भोकेसी फोरमको सहयोगमा २०६४ पुस ३० गते राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार समिति समक्ष उजुरी दर्ता गरेका थिए ।


के होला त कटुवाललाई कारवाही ? तपाईलाई कस्तो लाग्छ ?