व्यवश्था मात्रै बदल्ने कि आचरण पनि ?

-सागर वन्त

विनिपेग, क्यानडा

अहिले अरब दुनियाँमा भइरहेको विद्रोह र हलचलले अवश्य पनि कयौं नेपाली युवाको रगत तातिइरहेको होला । यसले नेपालमा विगतमा भएका धेरै व्यवस्थाहरुलाई पराजित गर्न गरिएको विद्रोहहरुको सम्झना गराउँछ । तर त्यसले हामीलाई कहाँ ल्याइपु¥याएको छ त ? हामी अहिले पनि १९५० को दशकमा सुरुवात भएको आधुनिक विद्रोह भएकै ठाउँमा छौ । हामी अझै पनि नैतिक रुपमा पथभ्रष्ट भएका नेताहरुद्धारा शासित छौ जो जनता र उनीहरुको इच्छाको प्रतिनिधित्व गरिरहेको दाबी गर्छन् । हाम्रो आफ्नै इतिहास र विश्वको राजनीतिक इतिहासबाट हामीले के सिक्नुपर्छ भने हामी कुनै पनि शासन व्यवस्थाको पक्ष या विपक्षमा नभई समाजमा एउटा यस्तो मुल्य व्यवस्थाका लागि लड्नुपर्छ जसमा सच्चा, इमानदार र नैतिक व्यक्तिहरुलाई इनाम दिइन्छ ।

निरंकुशताले पनि सकारात्मक नतिजाहरु निकाल्न सक्छ यदि उक्त निरकुंश शासक नैतिक रुपमा रहि देशका लागि प्रतिबद्ध रहन्छ । जस्तै सिंगापुरका लि कुवान यु । यो राजतन्त्रमा पनि लागू हुन्छ, जस्तै सुयक्त अधिराज्य, स्विडेन, जापान आदि । वा साम्यवाद (चिन) वा पुँजीवाद (अमेरिका, जर्मनी) । आधारभूत रुपमा पृथक शासनका यी वैचारिक व्यवश्थाहरुको सफलतामा साझा भनेको एउटा यस्तो मुल्य व्यवश्थाको स्थापना हो जसले एउटा सच्चा र इमानदार मान्छेलाई गरिखान दिई आफ्ना सपना साकार गर्ने मौका दिन्छ ।

नेपालका थुप्रै विद्रोहहरुले सकारात्मक नतिजा निकाल्न नसक्नुको कारण हाम्रा सबै नेता त्यही भ्रष्ट व्यवश्थामा जन्मेर हुर्कनु हो जससँग उनीहरु लडिरहेको दाबी गर्छन् । उनीहरु साम्यवादी, लोकतन्त्रवादी वा राजतन्त्रवादी जे भए पनि उनीहरुले आफ्नो राजनीतिक पाठ नेपालको युवा राजनीतिले जहिले पनि बल प्रयोगको सिद्धान्तमा आधारित राजनीति सिकेका नेताहरुको नयाँ पुस्ताको जन्म दिएकाले हो जसले ध्रुविकरणलाई मान्यताका रुपमा विकास गरेको छ । यसले बल प्रयोग र समाजका आपराधिक तत्वहरुको सहयोगबाट टिक्ने शक्ति संरचनालाई पनि बलियो तुल्याएको छ । अब हामीले निम्न कुरामा ध्यान दिनुपर्छ :

१. समाजलाई अराजनीतिकरण गर्नुपर्छ ।

२. विद्यार्थी, संगठन युनियनहरुलाई राजनीतिबाट मुक्त पार्नुपर्छ ।

३. सरकारको आकार र कर्मचारीतन्त्र घटाएर यसको प्रभावकारिता बढाउँनुपर्छ ।

४. त्यस्तो शासन व्यवश्था स्थापना गर्नुपर्छ जहाँ सच्चा र इमानदार मानिसले सरकार वा राजनीतिक पार्टीहरुको दुव्र्यवहारबिना राम्ररी गरिखान पाई राम्रो कमाउँन सकून ।

५. त्यस्तो मुल्य व्यवश्था स्थापना गर्ने जहाँ हामीले हामीबिचको सच्चा र इमानदार नेपालीको सम्मान गरि पुरस्कृत गर्न सक्छौ ।



तपाई पनि आफ्ना समसामयिक तथा साहित्यिक लेख रचना प्रकाशित गर्न चाहानुहुन्छ भने कृपया  paniphoto@gmail.com मा पठाउँनुहोला ।