आखिर, कलाकार त कलाकार नै होइन र !

कलाकारलाई के ले जोखिन्छ ? या भनौं कलाकारहरुलाई आपसमा तुलना गर्दा के को आधारमा तुलना गरिन्छ ? बडो आदर्शवादी भएर भन्ने हो भने पक्कै पनि कलाको आधारमा । हैन त ? तर, व्यवहारमा कुरा अर्कै छ । सत्य त यो हो कि कलाकारलाई तुलना गर्ने भनेको उनीहरुले प्राप्त गरेको नगद, उनीहरुको जीवनशैली र मुख्यत: आम्दानी नै हो । हो त, कुरा सामान्य लाग्छ । तर जब अनुभव गरिन्छ मनमा केही नमिठो अनुभव भने पक्कै हुँदो रहेछ । हिजो मैले आफैले त्यही अनुभव गरेँ ।

हिजो दिउँसो काम बिशेषले काठमाण्डौंको न्युरोड पुगेँ । धर्मपथको रोडमा धुलाम्मे भएर एउटा मानिस सेतो ए फोर साइजको कागजमा सस्तो पेन्सिलले केही कोरिरहेको थियो । सँगै रहेको साथी विकल्प र म उभिएर केही बेर हेरिरह्यौँ । देख्दा देख्दै उसले कोरिरहेको कागजमा नारी आकृति भरिदै गयो । कति सजिलै देब्रे हातले चुरोटको सर्को तान्दै उसले चित्र बनायो । नारी आकृतिले पुरुषलाई अंगालोमा भरिरहेको ।

साँच्चै प्राकृतिक र अति सुन्दर चित्र बनिएको थियो । पाँच रुपैयाँ दिएँ । हतार हतार उसले टिपेर गोजीमा लुकायो । र, चित्र बनिसकेको कागज छेउमै राख्दै अर्को सेतो पानामा नयाँ चित्र बनाउँन थाल्यो । सडकमा हिडिरहेकाहरुको प्रायको ध्यान थिएन ।

साँझ काम बिशेषले पाटन कृष्ण मन्दिर परिसरमा पुगेँ । देखेँ, सुकिला मुकिला विदेशी पर्यटकहरु अग्लो ठाउँमा बसेर मन्दिरलाई हेर्दै चित्र कोरिरहेका थिए । उनीहरुको चित्र कोराई व्यवश्थित थियो । महगां पेन्सिल र क्लिपले अड्याइएको सेतो कागज । अग्लो ठाउँमा भर्‍याङ नै चढेर जानु पर्ने भएपनि हेर्ने मानिसहरुको भिड बाक्लिदै र पातलिदै गर्दै थियो । लाग्थ्यो, निकै भव्य कला प्रतियोगिता हुँदै थियो ।

वास्तवमा मलाई ति सुकिला पर्यटकहरुसँग गुनासो होइन, उनीहरुलाई कम आँक्न खोजेको पनि होइन । उनीहरुले कोर्दै गरेको चित्र विशिष्ट थियो या थिएन, अथवा, विशेष हुन सक्छ या सक्दैन, यो मैले उठाउँन खोजेको बिषय होइन ।

तर दुई स्थानमा कोरिदै गरेका चित्रहरु र उपस्थित भिडले यो प्रश्न उठाउँन मन लाग्यो कि आखिर कलाकार हुन पनि सुकिलो मुकिलै हुनु पर्ने रहेछ । कलाकार त कलाकार नै हन्छ नि, तर उसको महत्व स्थापना गर्न उसको पहिरन, कमाई सबै कुराले असर पार्दो रहेछ ।

धुलाम्मे भएर चित्र कोरिरहेका ति मान्छेको खुब माया लागिरहेको मात्र हो ।